Modeya Kinc U Bergên Kurdan Ya Bi Hezaran Salan -1-

Ez dixwazim hîro pićekî li ser modeyê bisekinim.

Mode, źi destpêka ku meriviyê dest bi îcadkirina aletan kiriye u b vir da, hee ye.

Helbet ez peyva «mode» di wateya xwa ya freh da bi kar tînim.

Mode, digel têkiliya di navbera mêźî u destan da wekî encameke dinyeyî u hunerî xwa daye der.

Di nav hemî xelkên cîhanê da bi śiklekî cihê rudaye.

Herkesî ligorî fikrên xwa yên ku di nav hawîrdora wî/wê da pêk hatinne, modeyeke takekesî u komî hafirandiye.

Tabî divêt meriv rola rengan ya di nav cîhana modeyê da źî źi bîr neke.

Bi dibêtiyeke mezin, dibe ku di destpêka modeyê da rengan cara yekem roleke pirr esasî lîstî ’be.

Naxwazim bi spekulesiyonan bikevim nav îddîayan, źiber ku źibo vê yekê belge lazim in.

Lê ew źî mixabin ne hêsan e ku źi piśtî bi mîlyonan salan were bi dest xistin.

Heger ez śaś nebim, di nav gelek śkeftan da resimên ku bi deh hezar salan kevin in, hatinne dîtin.

Bêguman resimên ku bi rengan hatine ćêkirin, ne pêkan e ku demeke pirr drêź li ber xwa bidin.

Lê pergalên ku hatinne ćêkirin, ne hilo ne, dikarin bi mîlyonan salan handa nebin, źi hev nekevin. Źixwa źibo vê yekê bi mîlyonan pergalên li paś mayî hee ne u bê navber yên nu lê têne zêde kirin ...

Gava ez mode dibêźim, mebesta min bi vê ev ćend hezar salên dawiyê ne.

Źixwa źi piśtî niśtecîbuna însanan cara yekem di nav asteke din ra derbaz bu u heta hîro hat, yanî śoreśeke pirr esasî ćêbu.

Źi derî zmên, li hêla din kinc u bergên her milletî yên dîrokî źî di derbarê ćand, dîn, exlaq, fikir, estroloźî, metemetîk, geoxrefî, seksuwelî u hwd. da gelek înformesiyonan didin.

Lê divêt meriv bikare wan înformesiyonên ku di nav van cil u bergan da hatinne nexśandin, bibîne. Źibo vê yekê metodên zanyarî yên ekedemîk pêwist in, lêkolînên pirr mezin yên bi salan lazim in ...

Bêguman di derbarê lêkolînên dîroka modeya kurdan da gelek înformesiyonên hêźa hee ne.

Mesela gerrokên dema yonaniya kevin gelek caran ćuyî bunn Kurdistan’ê. Camêran di derbarê źiyan u ćanda kurdan da gelek haydarî danne.

Mesele Herodot li ciyekî dibêźe, «Gava em li wir ba nahalê bunn, źinên med źî li ber avê bunn. Źi xwa bi bawer tevdigerriyann, qet tirs di wan da xuya nedibu, pirr rehet bunn. Kincên wan drêź, bi rengên curbecur bunn. Źi hućikên baskên wan bi taybet beśên drêź berbi źêr dardakirî bunn ...».

Helbet herkesê ku kincên źinên kurd yên hîro nas dike, qey meriv dibêźe xalê me Heredot kinc u bergên źinên kurd yên vê dema me terîf dike.

Hîcar ev nîśana ći ye?

Ev nîśana xurtî u efsuniya kultura milletê kurd e, ku źi ćavkaniyeke weha bi hêz u źi dîrokeke kur u dur tê.