[Zarokên Kurd Yên Ku Bi kurdî Dipeyîvin Diśînin Nexwaśxaneyên Dînan]

[Zarokên Kurd Yên Ku Bi kurdî Dipeyîvin Diśînin Nexwaśxaneyên Dînan]

Ez hîro tiśtekî nanivîsînim.

Lê helbet hun ê tiśtekî źi gotinên min balkêśtir u treźîktir hîro bixwînin.

Xaltîka me ya hêźa Kêjê Bêmal bi tesedufî rastî vê treźediyê hatiye.
Helbet rabuye li ser vê lêkolîneke frehtir kiriye u ev lêkolîna xwa di roźnameyeke bi zmanê tirkên qewad da belav kiriye.
Min tenê beśa ku bi kećika kurd Sibel’ê va girêdayî ye wergerrande kurdiya miqeddes.
Bawer bikin aqil di min da nemaa.

Ez bum esîrê ćavên xwa.
Di nav ćavên min ra hêstiran xwa dan der. Ez gîriyame źibo vê kećika delal u zarokên kurd. Źibo zaroktiya xwa... Źibo zaroktiya hemî kurdên qurbanbuyî...

Divêt herkes vê lêkolînê li her derê belav bike... Qet nebe źibo zaroktiya dê u bavên xwa, xal u apên xwa...

[[...

Ev qeyda li vir tenê di nav sê deqqan da pêkhatiye, lê têrî tehrîpbuna min kir! Min hemî śev bi derketina krîzan u bi gîrîn derbaz kir. Hevpeyîvîna źiyana min ya herî zor bu. Fermo, heger daxwaza we ya ku bi rastiyê ra werin ru bi ru hee’  ’be, aha va ye hevpeyîvîna bi Sibel’ê ra li vir źêr e. Xwadê dizane źi ćendî zarokên ku xistine vî halî yek e. Ligorî gotina Sibel’ê 13 salî buye. Zarokeke malbateke kurd ya koćkirî ya źi gundekî Erzêrom’ê ye.

Sibel

Cana min, navê te ći ye?

Sibel.

Ma tu ćend salî yî?

13.

Ma tu dizanî bi kurdî bipeyîvî?

Na! Kurdî zmanekî pîs e!

Ma ćima kurdî zmanekî pîs e, Sibel?

Yanî mamoste, ćiku zmanekî xerab e. Loma ez ê pê nepeyîvim!

Ma ćima xerab e, cana min?

Ćiku pirr tiśt dibe mamoste...

Ći?

Yanî mesela gava meriv li dibistanê pê dipeyîve, hevalên we bi we ra napeyîvin. Giliya we li ba mamosteyan dikin. Herkes tinazên xwa bi me dike. Ćima hun hiynî tirkî nebune dibêźin. Źiber ku hevalên min bi min ra tinazên xwa kirin, ez êdî naxwazim bi kurdî bipeyîvim. Zmanekî pîs e!

Temam, ma dê u bavê te li malê bi kurdî dipeyîvin?

Herê.

Ma dema ku tu terrî malê, tu bi diya xwa ra kurdî dipeyîvî?

Yanî mamoste êdî ez ti carî naxwazim bi kurdî bipeyîvim! Tiśtekî pîs u xerab e! Źiber ku ez bi kurdî axiviyam, wan źi min ra gotin «dîn» e u ez śandim vira.

Ma ligorî fikra te źiber ku diya te bi kurdî dipeyîve «dîn» e? Ma źineke pîs e?

Na mamoste, lê yanî... Ew li malê dipeyîve. Li dibistanê bi kurdî axaftin pîs e!

Loma ez naxwazim bipeyîvim.

Ma tu źi xelkê ku derê yî, Sibel?

Źi Erzêrom’ê.

Źi ku derê Erzêrom’ê?
Źi Karayazi‘yê.

Sibel u Kejê Bêmal

Ma tu qet źi kurdî hez nakî?

Qet!

Ma źiber ku li dibistanê li te weha kirin tu źê hez nakî?

Na! Li malê źî êdî ez źê hez nakim.

Kengê te dest bi heznekirina kurdî kir?

Yanî gava ez nu hatî bum, ez pirr dipeyîviyam. Lê min ew zman terk kir!

Yanî tu su ketî (xeyîdî)?

Herê, mamoste.

Kengê tu bi zmanê xwa ra su ketî Sibel? Ma gava ku te dest bi dibistanê kir, bu?

Herê, mamoste. Herkesî tinazên xwa bi min kir. Navê min Sibel Can bu. Bavê min weha lêkiriye. Min got ez ê pêśta navê xwa biguherînim. Paśê, źiber ku ez bi kurdî dipeyîviyam tinazên xwa li min kirin. Min źî got ez ê careke din bi kurdî nepeyîvim, su ketim (xeyîdiyam).

Ma źiber axaftina te ya bi kurdî li dibistanê ći li te kirin?

Yanî mamoste, herkesî ez sucdar dikirim. Tinazên xwa dikirin. Min źi ti kesî tiśtek fam nedikir. Wan źî źi min tiśtek fam nedikir. Ez pirr xemgîn dibum.

Sibel, ma tu bi brayên xwa ra bi kurdî dipeyîvî?

(Bi kenn) Ez źi brayên xwa qet fam nakim. Ne mamosteyên wan u ne źî ez źi wan tiśtekî fam dikin.

Ma źiber ku ew bi kurdî dipeyîvin hun źi wan fam nakin?

Hı-ı. Ew bi zmanê pîs dipeyîvin. Kes li vir nikane źi wan fam bike.

Ćend salî ne?

Yek 10, yek źî 8 (salî ye).

Ma ew li dibistanê bi kurdî dipeyîvin? Ma źi wan ra źî dînik dibêźin?

Mamoste dibêźe źi zmanê wan fam nake. Heger fam bikira nedigot! Yanî mesela ku em li dibistanê weha axiviyan...
Sibel dengê xwa dibire. Piśtî ku bi dudilî bu berbi mamosteyê li cem xwa ćerixiya:

 «Mamoste, ma hun dikarin źibo demekê herrin, ez dixwazim bi mamosteya xwa ra bi tenê bipeyîvim, ez ê tiśtekî girîng pê ra bipeyîvim.», dibêźe.

Mamoste qebul dike u derdikeve der.

Bi dengekî daxistî bi heyacan berdewam dike.

Ewwwk, mesela mamoste brayê min ketiye nav turika yekî. Dizziyê dikin.

Weha ha? Ćima Sibel? Ma yanî źiber ku brayên te bi kurdî dipeyîvin terrin dizziyê dikin?

Yanî mamoste ketina nav turika kesekî dibe dizzî.

Kê ev źi te ra got?

Yanî mamoste, mamosteyên brayên min gotin. Got ku ez ê li polês bigerrim... Dibêźe ez êdî nikanim îdare bikim, ez ê wan bidim polês. Hevalekî wan borek/kilor bi xwa ra haniye. Brayên min ketine nav turika wî u ew xwarine. Paśê mamoste hatiye, wan źî gotiye «na na me nexwariye». Yanî tavêźin ser hevdu.

Ma ligorî fikra te źiber ku ew kurd in vê yekê din?

Herê, mamosteya min.

Ma kurd hertim dizz u pîs in?

Hi hi (herê). Źixwa mamosteyên wan gotin ewê wan źî biśînin vê dibistanê. Êdî li wê dibistanê wan naxwazin.

Temam Sibel, ma tu qet kilamên bi kurdî dizanî?

Herê, mamosteya min (ćavên wê dićiruskin/dibiriqin).

Ma tu źi kilamên bi kurdî hez dikî?

Herê, mamosteya min.

Ma tu dikanî yekê źi min ra bibêźî?

Na, mamosteya min.

Sibel

Sibel, ma tu yê ti carî bi kurdî nepeyîvî?

Min sond xwariye! Min got ez ê êdî wî zmanî bi kar neyînim!

Ćima Sibel, ma kê dilê te hiśt?

Derî vebu. U ketin hundir. Bang li Sibel’ê dikirin. Aciz bu.

«Hun herrin, mamosteya min Yeśîm. Ez bi mamosteya xwa ra dipeyîvim.», dibêźe u li ber xwa dide. Bellî bu ku mamoste źi hêla rêvabiriyê va hatî bu śandin, zor didayê. Min nekaniya bi ser wê da herrim. Min dil nedikir ku pirsgirêk derbikevin... Rabum ser xwa u min Sibel himbêz kir, źi dil ew pać kir.

Sibel, bi naskirina te ez pirr bextiyar bum.

Lê mamoste min nekaniya we nas bikim.

Navê min Kejê ye ...

«Kejê...», dibêźe Sibel, kîte bi kîte. Bellî bu ku navê min zmanê ku ew źê su ketî/xeyîdî bu, aniya bîra wê. Qasî ćend seniyeyan disekene u bi hêz xwa li hustiyê min dipêće.

«Kejê...», dibêźe, careke din kîte bi kîte. Sibel, aha me sonda te xera kir.
Gava mamosteya xanim źi destê wê pêgirt u bir, ćav li min reś bun. Êdî ti tiśt xema min nebu. Min źinik daa sekinîn. Min Sibel źi destê wê girt u berbi xwa va kiśand.

«Binêre Sibel... Ma ez rind im? Ma porê min xwaśik e? Ma bêhna min xwaśik e? Ma ez bedew im?

«Herê», dibêźe Sibel. Bi kenn u heyranî.

«Sibel» dibêźim, «ez kurd im, li malê źî, li der źî bi kurdî dipeyîvim. Binêre ćiqas bedew im! Tu źî bedew î... Tenê yek źî źi me pîs nin e!».

Sibel

Paśê źinikê bi lez Sibel kiśand... Tenê carekê wê kaniya berbi paś va mêze bike. Bi gîrîn ketim ser kursiyê.

Źi piśtî ku min Sibel dît, min êdî bi rik birryar girt. Ći dibe bila bibe, ez ê destê xwa źi pêsira vê faśîzma serberdayî bernedim! Źi piśtî ku min fikrên pisporan di derbara vê miźarê da girtin, ez ê heta noxteya dawiyê bi hemî hêza xwa zorê bidimê.

...]]